سیستم ترمز هر خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده است و یکی از بخش های مهم آن، ترمزهای کاسه ای در چرخ های عقب است. در حالی که ترمزهای دیسکی جلو وظیفه توقف سریع‌تر را بر عهده دارند، لنت‌های عقب نقش مهمی در تعادل ترمزگیری و حفظ پایداری خودرو دارند. با این حال، چون در معرض دید نیستند، معمولاً رانندگان دیر متوجه فرسودگی آن ها می‌شوند. شناخت علائم تمام شدن لنت عقب کاسه ای می‌تواند از بروز مشکلات جدی و حتی خطرناک جلوگیری کند.
سیستم ترمز کاسه‌ای چگونه کار می‌کند؟
در سیستم ترمز کاسه‌ای، لنت‌ها یا همان کفشک‌ها داخل یک محفظه گرد (کاسه) قرار دارند. وقتی پدال ترمز را فشار می دهید، سیلندر چرخ پیستون هایی را به سمت بیرون هدایت می‌کند و این پیستون ها کفشک ها را به دیواره داخلی کاسه فشار می دهند. اصطکاک میان کفشک و کاسه باعث کاهش سرعت چرخ می‌شود.
با گذشت زمان، سطح اصطکاکی کفشک ها ساییده می‌شود و اگر به موقع تعویض نشوند، ممکن است آسیب‌های پرهزینه‌تری به سیستم ترمز وارد کنند.
علائم تمام شدن لنت عقب کاسه ای
تمام شدن لنت عقب کاسه‌ای موضوعی است که نباید نادیده گرفته شود. صدای ساییدگی، کاهش قدرت ترمز، پایین رفتن پدال یا بوی سوختگی از مهم‌ترین نشانه‌های آن هستند
.در ادامه طبق نظر تکنسین های تعمیرگاه ام وی ام غرب تهران ، با علائم دلایل فرسودگی و روش تشخیص زمان تعویض لنت‌های عقب کاسه‌ای آشنا می‌شویم.
۱. صدای ساییدگی یا سوت هنگام ترمز گیری
یکی از نخستین نشانه های تمام شدن لنت عقب کاسه‌ای، صدای غیرعادی از قسمت عقب خودرو است. وقتی کفشک ها نازک می‌شوند، فلز زیرین آن ها با سطح داخلی کاسه تماس پیدا می‌کند و صدایی شبیه به ساییدگی فلز یا سوت به گوش می‌رسد.
این صدا معمولاً در سرعت های پایین یا هنگام توقف کامل بیشتر شنیده می‌شود. در صورت ادامه، این تماس فلزی می‌تواند باعث خط افتادن داخل کاسه و کاهش قدرت ترمزگیری شود.
۲. کاهش قدرت ترمز و افزایش فاصله توقف
وقتی ضخامت کفشک ها کم می‌شود، اصطکاک کافی برای متوقف کردن چرخ ایجاد نمی‌شود. در نتیجه، پدال ترمز باید بیشتر فشرده شود تا خودرو متوقف گردد.
اگر احساس می‌کنید ترمزها دیرتر عمل می کنند یا فاصله توقف افزایش یافته، احتمال زیادی وجود دارد که لنت‌های عقب کاسه‌ای در آستانه اتمام باشند.
در خودروهایی که توزیع نیروی ترمز به صورت هوشمند انجام می‌شود، این کاهش کارایی حتی می‌تواند باعث شود ترمزهای جلو بیش از حد تحت فشار قرار گیرند و زودتر فرسوده شوند.
۳. پایین رفتن یا نرم شدن پدال ترمز
یکی از علائم شایع تمام شدن لنت عقب کاسه‌ای، تغییر در حس پدال ترمز است. اگر هنگام ترمزگیری پدال بیش از حد پایین می‌رود یا حس نرمی دارد، احتمالاً فاصله میان کفشک‌ها و کاسه زیاد شده است.
در این حالت سیلندر چرخ باید مسیر بیشتری را طی کند تا لنت‌ها با کاسه تماس پیدا کنند.
گاهی نیز این نشانه به دلیل نشتی روغن ترمز از سیلندر چرخ عقب دیده می‌شود که معمولاً همراه با کاهش سطح روغن در مخزن اصلی است.
۴. کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمز گیری
اگر فقط لنت یک چرخ عقب زودتر تمام شود، هنگام ترمزگیری خودرو به همان سمت منحرف می‌شود. علت این پدیده، تفاوت در نیروی اصطکاک دو چرخ عقب است.
این مشکل در ترمزهای کاسه‌ای بیشتر به دلیل گیر کردن اهرم تنظیم خودکار یا چسبیدن یکی از کفشک‌ها رخ می‌دهد. علاوه بر خطر کاهش کنترل خودرو، این وضعیت به سایر اجزای سیستم ترمز نیز فشار می‌آورد.
۵. بوی سوختگی از قسمت عقب خودرو
اگر پس از ترمزگیری طولانی (مثلاً در سرازیری) بوی سوختگی از عقب خودرو احساس کردید، باید فوراً توقف کنید و سیستم ترمز را بررسی کنید.
وقتی لنت عقب کاملاً تمام شده باشد، فلز با فلز تماس دارد و حرارت بسیار بالایی تولید می‌شود. این گرما می‌تواند موجب تغییر رنگ کاسه، سوختن روغن ترمز یا حتی از بین رفتن لاستیک‌های اطراف شود.
۶. صدای تق تق یا لرزش در ترمز گیری
در صورت فرسودگی زیاد لنت‌های کاسه‌ای، لقی بیش از حد در اجزای مکانیکی به وجود می‌آید. این لقی باعث می‌شود هنگام ترمزگیری، احساس ضربه یا لرزش خفیف از عقب خودرو به وجود آید.
گاهی این لرزش‌ها به اشتباه به دیسک یا تعلیق نسبت داده می‌شوند، در حالی که منشأ اصلی آن، کفشک‌های تمام‌شده یا فنرهای معیوب داخل کاسه هستند.
۷. چراغ هشدار ترمز یا دستی روی صفحه کیلومتر
در برخی خودروهای جدید، سنسوری برای هشدار فرسودگی لنت‌های عقب تعبیه شده است. این سنسور در صورت پایین آمدن ضخامت لنت، چراغ هشدار ترمز را فعال می‌کند.
با این حال، در بیشتر خودروهای دارای ترمز کاسه‌ای سنتی، چنین سنسوری وجود ندارد و راننده باید با مشاهده علائم ظاهری یا صدای غیرعادی متوجه فرسودگی شود.
بررسی ظاهری لنت های کاسه ای
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا، بهتر است در اولین فرصت لنت‌ها را بازدید کنید. برای این کار باید چرخ و کاسه ترمز باز شود. ضخامت کفشک‌ها اگر کمتر از ۲ میلی‌متر باشد، زمان تعویض آن فرا رسیده است.
همچنین سطح داخلی کاسه باید صاف و بدون خط باشد. وجود خط‌های عمیق یا تغییر رنگ نشان می‌دهد لنت‌ها بیش از حد ساییده شده‌اند و باید همزمان با تعویض کفشک، کاسه نیز تراش یا تعویض شود.
علت های اصلی زود تمام شدن لنت کاسه‌ای
عمر لنت‌های کاسه‌ای معمولاً بین ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر است، اما این عدد به نحوه رانندگی و شرایط نگهداری بستگی دارد.
برخی عوامل که باعث کاهش عمر لنت‌های عقب می‌شوند عبارت‌اند از:
• رانندگی با ترمز دستی نیمه‌گیر
• گیر کردن اهرم تنظیم خودکار داخل کاسه
• نفوذ گرد و خاک یا رطوبت در سیستم
• استفاده از لنت‌های بی‌کیفیت یا غیراستاندارد
طبق نظر مدیر تعمیرگاه لیفان غرب تهران ، سرویس دوره‌ای و گریس‌کاری قطعات داخلی کاسه می‌تواند عمر سیستم ترمز را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
تعویض به موقع، راه نجات ترمز عقب
اگر لنت‌های عقب به موقع تعویض نشوند، هزینه تعمیر چند برابر می‌شود. تماس فلز با فلز نه‌تنها سطح کاسه را خراب می‌کند بلکه باعث افزایش دمای ترمز و خرابی سیلندر چرخ نیز می‌شود.
بنابراین توصیه می‌شود در هر سرویس دوره‌ای (حدود هر ۱۰ هزار کیلومتر)، وضعیت ترمزهای عقب بررسی شود. تعویض به‌موقع لنت نه‌تنها عملکرد ترمز را بهتر می‌کند بلکه باعث پایداری خودرو در ترمزگیری‌های ناگهانی و افزایش ایمنی سرنشینان می‌شود.
توصیه آخر
مکانیک های تعمیرگاه برلیانس غرب تهران توصیه می کنند با بازبینی دوره‌ای سیستم ترمز، استفاده از لنت‌های باکیفیت و سرویس به موقع می‌توان از بسیاری از هزینه های سنگین و خطرات احتمالی جلوگیری کرد
. به یاد داشته باشید که سیستم ترمز آخرین خط دفاع شما در برابر خطر است؛ پس هر صدای غیرعادی یا تغییر در رفتار ترمز، پیامی است که نباید نادیده گرفته شود.