استفاده از چهارپایه صنعتی یا داربست متحرک در پروژه‌های ساختمانی، صنعتی یا انبارداری به یکی از مهم‌ترین ابزارهای کار در ارتفاع تبدیل شده‌اند. با اینکه این تجهیزات برای سهولت و ایمنی بیشتر طراحی شده‌اند، اما اگر به درستی مورد استفاده قرار نگیرند، می‌توانند منجر به حوادث جبران‌ناپذیری شوند.
در این مقاله، به ۱۰ نکته حیاتی ایمنی می‌پردازیم که باید قبل از استفاده از هر نوع چهارپایه صنعتی متحرک یا چهارپایه داربستی مدنظر قرار دهید.
۱. انتخاب ابزار مناسب: چهارپایه صنعتی یا داربست متحرک؟
اولین قدم در ایمنی، انتخاب صحیح تجهیز مناسب برای نوع کاری است که انجام می‌دهید. اگر نیاز به حرکت زیاد بین نقاط مختلف دارید، یک چهارپایه صنعتی متحرک با چرخ‌های قفل‌شونده انتخاب خوبی است. اما اگر کار شما در ارتفاع بالا یا زمان‌بر است، ممکن است استفاده از داربست متحرک گزینه‌ای امن‌تر باشد.
🔑 نکته کلیدی:
هر ابزار، محدودیت‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد. چهارپایه برای کارهای سبک و کوتاه‌مدت، داربست برای کارهای بلندمدت و گسترده مناسب است.
۲. بازبینی وضعیت ظاهری چهارپایه یا داربست
قبل از هر بار استفاده، وضعیت تجهیزات را از نظر ترک، زنگ‌زدگی، لق بودن اتصالات و شکستگی پله‌ها یا بست‌ها بررسی کنید. در مورد چهارپایه داربستی فلزی یا آلومینیومی، خمیدگی یا تاب‌دار شدن لوله‌ها می‌تواند خطرناک باشد.
۳. استفاده فقط روی سطح صاف و ایمن
چهارپایه صنعتی متحرک باید روی سطحی صاف، خشک و بدون لغزش قرار گیرد. حتی اگر از داربست متحرک چرخ‌دار استفاده می‌کنید، حتماً ترمز یا قفل چرخ‌ها را قبل از بالا رفتن فعال کنید.
🚫 هرگز:
- روی سطح شیب‌دار یا سُر بخواهید از چهارپایه استفاده کنید.
- چرخ‌های باز چهارپایه را هنگام کار قفل‌نشده رها کنید.
۴. رعایت “سه‌نقطه تماس” در تمام لحظات
هنگام بالا یا پایین رفتن از چهارپایه یا داربست، همیشه باید دو دست و یک پا یا دو پا و یک دست در تماس باشند تا تعادل حفظ شود. در غیر این صورت، خطر سقوط بسیار افزایش می‌یابد.
۵. استفاده از تجهیزات ایمنی فردی
پوشیدن لباس و کفش کار مناسب، مخصوصاً کفش ضد لغزش و کلاه ایمنی، الزامی است. اگر در حال کار بر روی یک چهارپایه داربستی بلند هستید، استفاده از هارنس ایمنی متصل به تکیه‌گاه مناسب بسیار توصیه می‌شود.
۶. هر چهارپایه یا داربستی حد بار مشخصی دارد
هر چهارپایه صنعتی متحرک یا ثابت دارای حداکثر ظرفیت تحمل وزن است. این ظرفیت معمولاً شامل وزن کاربر به همراه ابزار یا وسایل حمل‌شده است. از ایستادن دو نفر روی چهارپایه یا قراردادن ابزار سنگین خودداری کنید.
۷. هرگز بار حجیم را هنگام بالا رفتن حمل نکنید
برای بالا رفتن، حتماً دست‌ها باید آزاد باشند تا تعادل حفظ شود. در صورت نیاز به حمل ابزار یا مصالح:
- از کیف ابزار کمری استفاده کنید
- یا از فرد دیگر برای جابه‌جایی کمک بگیرید
۸. هیچ‌گاه روی پله یا طبقه بالایی چهارپایه نایستید مگر مجاز باشد
روی بسیاری از مدل‌های چهارپایه داربستی صنعتی، پله یا پلتفرم بالایی برای ایستادن طراحی نشده است. اگر تولیدکننده مشخص کرده که بالاترین سطح فقط برای نگهداری ابزار است، از ایستادن روی آن خودداری کنید.
۹. چهارپایه یا داربست را کنار دیوار یا سقف نزدیک به محل کار قرار دهید
فاصله زیاد باعث می‌شود کاربر برای رسیدن به محل مورد نظر بدن خود را بیش از حد خم کند یا کش بیاورد، که این موضوع یکی از دلایل اصلی سقوط از ارتفاع است.
۱۰. نگهداری و بازبینی دوره‌ای را فراموش نکنید
چهارپایه صنعتی متحرک یا داربست متحرک، اگرچه ساخته‌شده از فلزات مقاوم هستند، اما در برابر عوامل محیطی و استفاده مداوم آسیب‌پذیرند. پس باید:
- پیچ‌ها و مهره‌ها به صورت دوره‌ای سفت شوند
- پله‌ها و کف‌ها تمیز و ضد لغزش باقی بمانند
- خرابی‌ها سریعاً گزارش و تعمیر شوند
جمع‌بندی: چرا رعایت این نکات حیاتی است؟
چهارپایه‌ها و داربست‌ها ابزارهای بسیار کاربردی هستند، اما همان‌قدر که در کار مفیدند، می‌توانند خطرناک هم باشند. رعایت این نکات ساده، اما مؤثر، می‌تواند به‌طور چشمگیری احتمال سقوط، آسیب یا حتی فوت را کاهش دهد.
📌 پیشنهاد ویژه:
اگر در حوزه‌های ساختمانی، صنعتی یا انبارداری فعالیت دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً یک چک لیست ایمنی چهارپایه و داربست متحرک در محل کار نصب کنید.